Tanzimat Döneminde Hikâyenin Gelişimi
Tanzimat Dönemi ile birlikte yönünü Batı’ya çeviren Türk edebiyatında birçok tür ilk kez bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır. Batılı anlamda ilk hikâye örnekleri de Tanzimat Dönemi’nde görülmektedir. Daha öncesinden var olan halk hikâyeleri ve mesneviler Batı tarzı hikâyeleri tam olarak karşılamamaktaydı.
Tanzimat Dönemi Hikâyelerin Özellikleri
1. Tanzimat Dönemi’nde hikâyelerde yer alan olaylar tarihten ya da günlük yaşamdan alınmaya başlandı.
2. İlk hikâyelerimizde meddah geleneğinin de izleri görülmeye devam etmektedir.
3. Tanzimat Dönemi hikâyelerinde genellikle acıklı ve duygusal konular seçilmiş, ayrıca etkilendikleri romantizm akımı da bu anlayışı sürdürmelerinde etkili olmuştur.
4. Bu dönemde; zorla yapılan evlilikler ve doğurduğu acılar, Batı ile Osmanlı’nın karşılaştırılması, aşk duygusu, kadın–erkek arasındaki ilişkiler, tutsaklık–cariyelik en sık rastlanan temalar arasında yer alır.
5. Tanzimat 1. Dönem sanatçıları halkı aydınlatmak amacıyla eserleri bir araç olarak kullanmışlardır.
6. Tanzimat 1. Dönem sanatçılarında eserler teknik açıdan kusurludur. (Olayın akışını kesip bilgi verme)
7. Tanzimat ikinci dönem sanatçıları ise realizm ve natüralizm akımlarından etkilenerek daha gerçekçi ve teknik açıdan sağlam eserler verdiler.
Tanzimat Edebiyatındaki İlk Hikâye Örnekleri
İlk hikâye örneği: Ahmet Mithat Efendi – Letaif–i Rivayat ve Kıssadan Hisse
Batılı İlk Hikâye Örneği: Samipaşazade Sezai – Küçük Şeyler
Samipaşazade Sezai (1859 – 1936)
İstanbul’da doğan yazar Tanzimat Dönemi’nin önemli sanatçılarından biridir. Söylev tarzında yazdığı eserlerle adından söz ettiren sanatçı asıl ününü Sergüzeşt adlı romanı ve Küçük Şeyler adlı hikâyesiyle sağlamıştır.
Tanzimat Dönemi’nde realizm akımından ilk etkilenen sanatçılardan biridir. Gerçekçi bir anlayışla kaleme aldığı ilk eseri Şir adlı tiyatro eseridir.
Tanzimat edebiyatında özellikle roman ve hikâyeciliğiyle dönemin önemli yazarlarından biri olan Samipaşazade Sezai, eserlerinde gözlemden faydalanmış, sanat için sanat anlayışını benimsemiştir. Tanzimat 2. Dönem sanatçısı olan Sezai, eserlerinde süslü ve ağır bir dil
kullanmıştır.
Bazı Önemli Eserleri
Şir – Tiyatro
İclal – Düzyazı
Küçük Şeyler – Hikâye
Sergüzeşt – Roman
Jack – Çeviri
Tanzimat Dönemi, Tanzimat Döneminde Hikâye, Tanzimat Döneminde Hikâyenin Gelişimi, Tanzimat Dönemi Hikâyelerin özellikleri, Tanzimat edebiyatı, Tanzimat edebiyatındaki ilk hikaye örnekleri, İlk hikâye örneği, Batılı İlk Hikâye Örneği, Samipaşazade Sezai, hikaye, roman, realizm, çeviri, şiir, tiyatro, tanzimat dönemi hikayeleri,
