Atasözü Hikayeleri – Son Gülen İyi Güler
Yirmi yaşında Makedonya Kralı olan Büyük İskender, Yunanistan’ı topraklarına kattıktan sonra gözünü diğer ülkelere dikmiş.
Dünya haritasına bakmış ve o güne kadar en çok fethetmek istediği yere sefer yapmaya karar vermiş. Gitmek istediği yer Hindistan’mış.
M.Ö. 334 yılında otuz beş bin kişilik bir orduyla İran’a doğru yönelmiş.
Bu sefer sırasında İskender’i Pers Kralı III. Dâra’nın altmışaltı bin kişilik ordusu, İskenderun yakınlarında İssos Vadisinde karşılamış.
Kıran kırana büyük savaş olmuş.
Savaşın bazı aşamalarında Pers Kralı, bazı aşamalarında, İskender galip gelecek gibi oluyormuş.
Dâra savaşın galibi kendisi olacak gibi zannettiğinde yaşadığı sevinci, İskender’e bildirmiş.
İskender kendinden emin ve cesur bir tavırla haberi getirene şöyle demiş:
– Hiç belli olmaz! Son gülen iyi güler!
Bu atasözü her işin neticesinin sonunda belli olacağı düşüncesiyle söylenmiştir.
Nejla Sakarya
Atasözü ve Deyimler Hakkında
Atasözü, Atalarımızın, uzun denemelere, gözlemlere dayanan yargılarını genel kural, bilgece düşünce ya da öğüt olarak veren ve kalıplaşmış bir biçimi olan, kamuca benimsenmiş kısa ve özlü sözleridir. Düşündüren, ders veren ve eğitici sözlerdir.
Deyim ise, genellikle gerçek anlamından uzaklaşmış birden çok sözcükten oluşan, bir kavramı ya da durumu karşılayan kalıplaşmış sözcük gruplarına denir. Anlatıma akıcılık, çekicilik katan, çoğunun gerçek anlamından ayrı bir anlamı bulunan, genellikle de birden çok sözcüklü dil öğesi, kalıplaşmış sözcük topluluğudur.
Atasözleri az sözcükle çok şey anlatan özlü sözlerdir. Anlattıkları denenmiş, doğruluğuna inanılmış düstur (genel kural, kaide) niteliğindedirler.
Deyimler ise, kalıplaşmış anlatım araçlarıdır. Cümle şeklinde olanlar bile bir anlam bütünlüğü taşımaz. Asıl anlamlarını içinde bulundukları cümleden alırlar; aldıkları anlam da değişmez bir kural niteliğinde değildir.
Atasözleri ve deyimlerin birbirleriyle ortak ve birbirinden ayrılan bazı özellikleri vardır. Birbirleriyle ortak olan en önemli özellikleri, her ikisinin de toplum tarafından ortak olarak benimsenen ve kullanılan kalıplaşmış sözler olmalarıdır.
Deyim ile Atasözü Arasındaki Benzerlikler
1. Her ikisi de halkın ortak ürünüdür.
2. Her ikisinin de söyleyeni belli değildir.
3. Her ikisi de uzun tecrübeler sonucu oluşmuştur.
4. İkisinde de kelimelerin yeri asla değiştirilemez
Atasözü ve Deyim Arasındaki Farklar
1. Atasözleri genelde cümle şeklindedir ama deyimler genellikle fiille birlikte mastar oluşturur.
Bu konuyu bir örnekle anlatırsak;
Göze girmek (deyim)
Sakla samanı gelir zamanı (atasözü)
2. Deyimler bir durum bildirirken atasözleri durum bildirmez.
3. Atasözlerinde nasihat varken deyimde nasihat yoktur.
4. Atasözlerinin ifade ettikleri anlamlar gerçekken deyimler mecaz anlam içerir.
5. Deyimlerde verilmek istenen mesaj örtülü verilirken atasözlerinde bu durum böyle değildir.
6. Atasözleri genellikle bir işin nasıl yapılacağı hakkında fikir verirken deyimlerde bu durum böyle değildir.
7. Atasözleri deyimlere göre daha fazla kelimeden oluşur.
8. Atasözleri genelde geniş zamanla çekimlenirken deyimler her çekime girer